Jan 30 • DC Academy

Didactisch Coachen blaast leven in differentiatie

Didactisch Coachen blaast leven in differentiatie

Het thema differentiatie is breed, omvangrijk en ingewikkeld. De uitvoering in de klas is zo mogelijk nog ingewikkelder. Convergentie differentiatie of divergente differentiatie, directe instructie modellen, niveaugroepen, minimumdoelen, gepersonaliseerd onderwijs, leraar- of leerling gestuurd, analyseren van resultaten en meer. Dat is nogal wat. Ga daar maar aan staan als leraar. Ga daar maar aanstaan als schoolorganisatie. Met Didactisch Coachen heb je concrete tools om je onderwijs af te stemmen op de leerlingen, ongeacht de organisatievorm van de differentiatie in jullie school. En Didactisch Coachen is een fijne manier om in contact te zijn met je leerlingen. Overwegend positieve feedback geven zorgt ervoor dat leerlingen zich gezien voelen, gemotiveerder werken en zichzelf beter leren kennen. En door het stellen van open denkvragen, genieten jij en je collega’s van de verrassende antwoorden van jullie leerlingen. Dan voel je dat je lekker met onderwijs bezig bent

Wat is Didactisch Coachen?

Didactisch Coachen is gebaseerd op het promotieonderzoek van Lia Voerman uit 2014 naar de manier waarop leraren zo feedback kunnen geven aan hun leerlingen dat zij er echt iets aan hebben. (Voerman, 2016) Wanneer leraren hoge verwachtingen hebben van hun leerlingen, stellen zij vaker open denkvragen, geven zij vaker effectieve feedback, behalen leerlingen betere resultaten en groeit het eigenaarschap van leerlingen.

Didactisch Coachen bij de verschillende vormen van differentiatie

Met jouw interactie met leerlingen geef jij jouw onderwijs kwaliteit, zorg jij voor verbinding en veiligheid, lachen jullie samen en door middel van jouw interactie met jouw leerlingen komen zij tot leren en ontwikkelen. Als Didactisch Coach ben jij je er bewust van dat leren altijd emotie oproept en heb jij daar aandacht voor.

1. Didactisch Coachen en werken met instructiegroepen:

Wanneer jij in jouw lessen met niveaugroepen werkt en jij op verschillende momenten instructie geeft aan een subgroep, dan is het van belang dat de andere subgroepen zelfstandig en taakgericht kunnen werken. Dan heb jij de handen vrij om instructie te kunnen geven aan een niveaugroep. Zelfstandigheid en taakgericht werken stimuleer je door je leerlingen doelgericht specifieke, overwegend positieve feedback te geven op de leerstand (modus), op de aanpak en strategieën die zij hanteren en op de persoonlijke kwaliteiten die zij daarbij laten zien. Met Didactisch Coachen heb jij de vaardigheden in huis om in de subgroep waar jij instructie aan geeft, af te stemmen op de naaste zone van ontwikkeling. (Vygotsky, 1978)


“Daar waar het bij differentiatie altijd gaat over de organisatie in de klas en hoe je door die organisatie weet af te stemmen op de onderwijsbehoeften van leerlingen, kan dat nooit los gezien worden van de interactie tussen jou en je leerlingen. Jij, leraar, jij hebt het in je om met behulp van Didactisch Coachen van een organisatievorm een warme betekenisvolle leeromgeving te maken, waarmee je aansluit op de zone van naaste ontwikkeling van je leerlingen.”

Anne-Marie Gielen

2. Didactisch Coachen in combinatie met het directe instructiemodel:

Tijdens iedere fase van het directe instructiemodel zet je als Didactisch Coach, vragen en feedback in om leerlingen te activeren, om voorkennis op te halen, te laten nadenken over de lesstof, leerlingen bewust te maken van waar zij groei laten zien, te bevragen op hoe zij leren leren en zichzelf aan het werk zetten. Hoe je dat doet verschilt per fase. Anne-Marie Gielen zegt hierover: “Met feedback en vragen blaas je als Didactisch Coach leven in het gestructureerde en cognitieve directe instructiemodel en wordt leren leuk en effectief. Combineer dat met coöperatieve werkvormen en je creëert volop gelegenheid om feedback te geven aan actieve leerlingen.”

3. Didactisch Coachen in divergente differentiatie of gepersonaliseerd leren:

In dit complexe differentiatiemodel waarbij het afstemmen op onderwijsbehoeften meer en meer geïndividualiseerd wordt, geeft Didactisch Coachen houvast om de vaak korte interactiemomenten met leerlingen van betekenis te laten zijn. Met een specifieke positieve feedback over hoe de leerling vooruitgaat of een vraag die uitnodigt tot nadenken en redeneren, geef je je leerlingen in dat moment inzicht in het leerproces. Voerman en Faber beschrijven in hun eerste boek hoe leraren bij het langslopen bij de leerlingen, kiezen welke interventie op dat moment het beste past; een feedback, een vraag of een aanwijzing. Daarbij stellen de leraren in een split-seconde een diagnose en bepalen zij welke interventie nu het meest helpend is voor deze leerling met deze taak. Didactisch Coachen is daarmee een hele praktische en toegankelijke manier om formatief evalueren toe te passen in je klas, zodat je kunt afstemmen op onderwijsbehoeften. (Voerman 2016)

Conclusie

“Omdat Didactisch Coachen voor leraren zo’n fundament aan vaardigheden en attitude biedt, is het ten alle tijden passend, ongeacht de wijze waarop jouw school aan differentiatie wil werken.” zo geeft Anne-Marie Gielen aan. Daarbij zien wij in de praktijk dat leraren die de leerlijn van hun vak kennen en weten op welke doelen zij uit zijn, sneller te pakken hebben waarop zij feedback kunnen geven of waar zij vragen over willen stellen. Zonder kennis van leerlijnen en doelen wordt feedback geven als een schot hagel afschieten en dan maar hopen dat er iets werkt. Met kennis van de leerlijn en lesdoelen kun je Didactisch Coachen doelgerelateerd inzetten en krijgt jouw interactie betekenis. Anne-Marie Gielen spreekt uit ervaring: “Met jouw school werken aan leerlijnen, lesdoelen en organisatievormen kan heel taai van stof zijn, het is overwegend niet het scholingsonderwerp waar veel leraren direct warm voor lopen. Wanneer je aan deze professionalisering Didactisch Coachen toevoegt, mag het opeens weer gaan over de leerlingen, over leren leren, over samen onderwijs vormgeven en motivatie stimuleren. Blaas leven in je onderwijs met Didactisch Coachen en geniet van je leerlingen en je vak.“  

Anne-Marie Gielen